Znamy laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2025

Laureaci Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2025

• Kategoria CAŁOKSZTAŁT TWÓRCZOŚCI

Wojciech Mann - dziennikarz muzyczny, satyryk, aktor, autor tekstów, pedagog, prezenter radiowy i telewizyjny.

Od ponad 50 lat obecny w polskich mediach. W 1965 roku związał się z dziennikarstwem radiowym, zostając redaktorem Rozgłośni Harcerskiej. Dwa lata później dołączył do redakcji Programu III Polskiego Radia, na którego antenie prowadził autorskie programy. W latach 70. rozpoczął współpracę z Telewizją Polską. Prowadził i współtworzył kultowe audycje radiowe i programy telewizyjne, m.in. "Szansę na sukces", "Non stop kolor", "Nie tylko dla orłów", "Duże dzieci" czy "MdM" (w duecie z Krzysztofem Materną). Autor tekstów piosenek dla takich artystów jak: Anna Jantar, Zbigniew Wodecki czy Urszula Sipińska. Występował również jako aktor i lektor, m.in. w filmach, serialach, grach komputerowych i dubbingu ("Shrek", "Wiedźmin 3"). Od 2020 roku związany z Radiem Nowy Świat, którego jest współzałożycielem.

W 2009 r. został uhonorowany Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

• Kategoria SZTUKI WIZUALNE

Małgorzata Mirga-Tas - artystka wizualna, malarka, rzeźbiarka, edukatorka i aktywistka. W 2022 roku reprezentowała Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji, gdzie w ramach wystawy "Przeczarowując świat" zaprezentowała monumentalne tkaniny, opowiadające historię i kulturę społeczności romskiej.

Absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Początkowo zajmowała się rzeźbą w kartonie, później woskowymi figurami, a następnie malarstwem na płótnie. Obecnie jej prace powstają w technice mieszanej, łącząc tkaniny, koralikami, futrem, guzikami i innymi materiałami codziennego użytku. Twórczość Mirgi-Tas koncentruje się na przedstawianiu codziennego życia Romów, ich historii i kultury. Jej dzieła często odnoszą się do stereotypów i uprzedzeń wobec Romów, starając się je przełamać i stworzyć afirmatywną ikonografię tej społeczności.

Jej prace były pokazywane na wielu międzynarodowych wystawach. Jej wystawa "Przeczarowując świat" była prezentowana na Biennale Sztuki w Wenecji (2022), a następnie w Zachęcie-Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie (2023) oraz Kunstmuseum Luzern (2025).

W 2018 roku była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

• Kategoria ANIMACJA KULTURY

Marcin Piotrowski - animator kultury, socjolog, regionalista i aktywista społeczny.

Założyciel i dyrektor Festiwalu Folkowisko w niewielkiej wsi Gorajec, który stał się jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w południowo-wschodniej Polsce. Wydarzenie gromadzi artystów z Polski, Ukrainy i Białorusi. Jego celem jest połączenie tradycji z nowoczesnością i nadanie kulturze ludowej nowej formy, a także przedstawienie współczesnego obrazu polskiej wsi. Kierownik takich festiwali, jak: Cieszanów Rock Festiwal i CieszFanów Festiwal, a także koordynator projektów międzynarodowych, np. "Cieszanów - Cztery Pory Roku".

Członek-założyciel dwóch stowarzyszeń: Stowarzyszenia Animacji Kultury Pogranicza Folkowisko oraz Polish Irish Association w Irlandii, gdzie organizował wydarzenia kulturalne, takie jak "Polish Festival". Aktywnie działa w obszarze praw obywatelskich, równości i demokracji. Jest inicjatorem i koordynatorem kampanii społecznych, takich jak "Jestem ze wsi" czy "Globalna Baba". Po wybuchu wojny w Ukrainie zaangażował się w pomoc humanitarną na granicy, tworząc miasteczko humanitarne i zakładając Fundację Humanitarną Folkowisko. Obecnie Fundacja skupia się na wsparciu psychologicznym i humanitarnym dla uchodźców, budowie kliniki w Nahaczowie na Ukrainie oraz organizacji obozów dla dzieci z Polski i Ukrainy.

• Kategoria TEATR

Agnieszka Przepiórska - aktorka teatralna, filmowa i serialowa, specjalizująca się w monodramach biograficznych i bioteatrze.

Absolwentka Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Sztuki Teatralnej i Filmowej w Petersburgu. Od kilkunastu lat współtworzy spektakle w nurcie monodramu biograficznego, współpracując z dramatopisarzem Piotrem Rowickim. W swoim dorobku ma osiem monodramów, w których wcielała się w postacie takich kobiet, jak: Zuzanna Ginczanka, Simona Kossak czy Barbara Sadowska. Od 2021 roku związana jest z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, gdzie występuje m.in. w spektaklach "Dziady" i "Wesele" w reżyserii Mai Kleczewskiej. W 2023 roku za rolę w spektaklu "W maju się nie umiera. Historia Barbary Sadowskiej" została uhonorowana Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza dla najlepszej aktorki.

Jej najnowszy monodram "OCALONE", wyreżyserowany przez Maję Kleczewską, to przejmująca opowieść inspirowana prawdziwymi świadectwami ofiar pacyfikacji warszawskiej dzielnicy Ochota podczas Powstania Warszawskiego w 1944 roku.

• Kategoria FILM

Emi Buchwald - reżyserka i scenarzystka filmowa.

Absolwentka Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi oraz kursu dokumentalnego w Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Zadebiutowała w 2010 roku krótkometrażowym dokumentem pt. "Bracia". Jej kolejne projekty to m.in. "Nauka" (2016), "Heimat" (2017) oraz "Piękna łąka kwietna" (2022). W 2025 roku premierę miał jej pełnometrażowy debiut pt. "Nie ma duchów w mieszkaniu na Dobrej". Film zdobył liczne nagrody, w tym dwie nagrody indywidualne za reżyserię i obsadę na 50. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Laureatka kilkudziesięciu nagród filmowych, ceniona za subtelność narracji i wrażliwość na tematy społeczne.

• Kategoria TANIEC

Adam "Hefo" Stefański - tancerz, choreograf i trener breakingu, jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci w środowisku tego tańca w Polsce i za granicą. Jeden z pionierów breakdance'u w Polsce oraz trener kadry narodowej w tej dyscyplinie, która zyskała status sportu olimpijskiego.

Breaking, którego początki sięgają nowojorskich gangów lat 70. XX wieku, jest dla niego nie tylko tańcem, ale także kulturą i filozofią życia opartą na wartościach takich jak: pokój, miłość, jedność i dobra zabawa. "Hefo" jest nie tylko zawodnikiem i choreografem, ale także nauczycielem, który trenuje i wychowuje młode pokolenia tancerzy, popularyzując kulturę hip-hop i breaking w Polsce.

Historia jego trudnego dzieciństwa po sukcesy w świecie tańca i sportu została przedstawiona w reportażu "Hefo-Szefo".

• Kategoria MUZYKA

Chór VRC - zespół wokalny założony w 2009 roku przez dyrygentkę Joannę Malugę, specjalizujący się w muzyce współczesnej i dawnej, a także w autorskich projektach z pogranicza muzyki, teatru, performance'u i literatury.

Chórem kieruje Joanna Maluga (I dyrygent), funkcję II dyrygenta pełni Anna Waligóra-Tarnowska. Z zespołem współpracują także dyrygenci-asystenci: Marta Dziewanowska-Pachowska, Karolina Wroniecka i Piotr Czechowicz. Stroną organizacyjną działalności zespołu zajmuje się Stowarzyszenie Varsoviae Regii Cantores. Obecnie Chór VRC jest rezydentem Domu Kultury Kadr w Warszawie.

Zespół brał udział w wielu prestiżowych festiwalach, takich jak: Warszawska Jesień, KODY, Nowe Epifanie czy Łódź Czterech Kultur. Zdobył liczne nagrody na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach chóralnych. W ostatnich latach sięgnął m.in. po Złote Dyplomy i Grand Prix w Tykocinie, Chełmnie, Barczewie, Bydgoszczy, Legnicy i Rumi. Współpracuje z polskimi kompozytorami muzyki współczesnej i regularnie uczestniczy w projektach realizowanych przez czołowe instytucje kultury, m.in. Narodowy Instytut Audiowizualny, Instytut Adama Mickiewicza, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Sinfonię Varsovię, Muzeum POLIN, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski oraz Muzeum Narodowe w Warszawie.

• Kategoria UPOWSZECHNIANIE KULTURY

Małgorzata Ziętkiewicz - dziennikarka i reporterka telewizyjna, związana z telewizją Polsat.

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Swoje pierwsze kroki w zawodzie stawiała w łódzkim oddziale Telewizji Polskiej, zdobywając cenne doświadczenie jako dziennikarka. Następnie objęła stanowisko wydawcy i prowadzącej programy informacyjne oraz publicystyczne, w tym "Panoramę" w TVP2. Autorka filmów dokumentalnych, specjalizująca się w tematyce społecznej, kulturalnej i religijnej. Obecnie pracuje w Polsat News, gdzie m.in. realizuje materiały kulturalne dla programu informacyjnego "Wydarzenia".

Laureatka licznych nagród dziennikarskich, m.in. Małego Feniksa oraz Nagrody Dziennikarskiej "Ślad" im. bp. Jana Chrapka. W 2023 roku została laureatką nagrody BohaterON im. Powstańców Warszawskich, zdobywając wyróżnienie zarówno w kategorii "Dziennikarz", jak i "BohaterON publiczności" za reportaż "Pochód". W 2025 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi za wybitne zasługi w działalności dziennikarskiej.

• Kategoria LITERATURA

Ewa Lipska - poetka, redaktorka i dyplomatka, jedna z najważniejszych postaci współczesnej literatury polskiej. Jej twórczość - osadzona w doświadczeniu XX i XXI wieku - wyróżnia się przenikliwością obserwacji, ironią i niezwykłą świadomością językową.

Studiowała malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jednak od lat 60. XX wieku związała swoje życie zawodowe z literaturą. Debiutowała w 1964 roku w prasie literackiej, a w 1967 roku ukazał się jej pierwszy tom pt. "Wiersze". W latach 1970-1980 była redaktorką działu poezji w Wydawnictwie Literackim. Pracowała także jako współredaktorka miesięcznika "Pismo" (1981-1983) i członkini zespołu redakcyjnego "Dekady Literackiej" (1990-1992).

Autorka kilkudziesięciu tomów poezji. Jej pierwsze zbiory, tytułowane z pozorną prostotą - "Drugi zbiór wierszy", "Trzeci zbiór wierszy", "Czwarty...", aż do "Piątego zbioru wierszy" (1978) - stanowiły wyraz świadomego dystansu do pretensjonalności oraz wyraźne podkreślenie, że "przemawiać ma sama poezja".

W latach 1991-1997 związana była z polską ambasadą w Wiedniu, gdzie od 1995 roku pełniła funkcję dyrektorki Instytutu Polskiego. Udzielała się również jako wykładowczyni - prowadziła warsztaty poetyckie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim.

• Kategoria KULTURA LUDOWA

Władysława Apolonia Prucnal - twórczyni ludowa, specjalizująca się w rzeźbie ceramicznej. Jej prace, zakorzenione w tradycji podkarpackiego garncarstwa, należą do najwybitniejszych przykładów polskiej sztuki ludowej XX i XXI wieku.

Figurki z gliny zaczęła tworzyć już w 1949 roku. W latach 50. współpracowała ze Spółdzielnią Przemysłu Ludowego i Artystycznego w Łańcucie oraz z Cepelią. Początkowo inspirowała się twórczością Emilii Chmiel, z czasem jednak wykształciła własny, rozpoznawalny styl. Jej rzeźby przedstawiają głównie sceny z życia wsi - muzykantów, gospodynie, rzemieślników i dzieci, ukazanych z dużą dbałością o detale i wyraz artystyczny. Prace charakteryzują się zachowaną fakturą gliny - widocznymi śladami lepienia i gładzenia - co nadaje im miękkość i autentyczność. Od 1972 roku jest członkinią Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Przez wiele lat prowadziła Ognisko Plastyczne w Medyni Głogowskiej dla dzieci i młodzieży, przekazując im tradycje ceramiczne regionu.

Prace Władysławy Prucnal znajdują się w zbiorach największych muzeów etnograficznych w Polsce: w Łodzi, Rzeszowie, Krakowie, Warszawie i Toruniu, a także w prywatnych kolekcjach i galeriach na całym świecie - m.in. w USA, Australii, Izraelu, Austrii, Japonii i we Włoszech. W 2013 roku świętowała 65-lecie pracy twórczej.

• Kategoria OCHRONA DZIEDZICTWA

Fundacja Ruinersi - nieformalny ruch społeczny skupiający osoby, które z pasji do historii, architektury i przyrody porzucają życie w mieście, by ratować opuszczone, często zdewastowane budynki i przywracać im dawny blask.

Ruch koncentruje się na ochronie starych, często zapomnianych budynków - dworów, domów, stajni, stodół czy willi - które w przeciwnym razie uległyby zniszczeniu. Wiele osób związanych z ruchem decyduje się na trwałą zmianę stylu życia - wybiera wieś, ciszę, wolniejsze tempo i większą bliskość z naturą. Przeprowadzka nie jest ucieczką, ale świadomym wyborem - zaangażowaniem w lokalną społeczność i miejsce. Odbudowywane budynki często powstają z użyciem dawnych, odzyskanych materiałów (np. starych cegieł, belek, dachówek), co wpisuje się w ideę ekologicznego, odpowiedzialnego budownictwa.

W dobie masowego budownictwa, gentryfikacji i zanikania lokalnych tradycji, Ruinersi przypominają, że autentyczność, historia i więź z miejscem mają wartość nie tylko sentymentalną, ale i społeczną oraz kulturową. Ocalają od zapomnienia unikalne fragmenty polskiej historii zapisane w murach starych domów i tworzą nowe rozdziały ich życia.

• Kategoria ARCHITEKTURA I PRZESTRZEŃ

Grzegorz Piątek - architekt, krytyk i historyk architektury, pisarz oraz kurator wystaw.

W 2006 roku ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. W latach 2005-2011 był redaktorem miesięcznika "Architektura-Murator". W 2008 roku był kuratorem wystawy "Hotel Polonia" w Pawilonie Polskim na XI Biennale Architektury w Wenecji, która zdobyła Złotego Lwa. Od 2011 do 2019 roku pełnił funkcję członka zarządu Fundacji Centrum Architektury, a od 2018 roku jest członkiem jury Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy.

Autor książek, które łączą pasję do historii z literackim warsztatem, badając przemiany miast i ich architektoniczne dziedzictwo. Jego debiutancka biografia pt. "Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego" (2016) zdobyła Nagrodę Literacką m.st. Warszawy oraz nominacje do Nagrody im. Jana Długosza i Książki Historycznej Roku. Kolejna książka pt. "Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949" (2020), trafiła na listę 20 książek 2020 roku tygodnika "Polityka" i była finalistką Nagrody Literackiej "Nike". W 2023 roku wydał książkę pt. "Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939", która zdobyła Nagrodę im. Jerzego Giedroycia oraz Nagrodę Czytelników "Nike".

• Kategoria MECENAS KULTURY (nagroda honorowa)

Katarzyna Jordan - wydawczyni, przedsiębiorczyni, producentka filmowa i mecenaska sztuki, która od lat wspiera rozwój polskiej kultury, sztuki i rzemiosła.

Swoją karierę zawodową rozpoczęła jako mecenaska sztuki i działaczka na rzecz polskich artystów za granicą. Organizowała m.in. wystawę obrazów Wojciecha Fangora w londyńskiej galerii 3 Grafton Street. Założycielka i właścicielka wydawnictwa Visteria, które publikuje m.in. polską edycję magazynu "Vogue Polska" oraz Fundacji Visteria, której celem jest wspieranie polskiego rzemiosła, projektantów i artystów. Fundacja promuje ideę współpracy między twórcami, rozwija świadomość wartości pracy artystycznej i dąży do tego, by polska sztuka i design zdobywały uznanie na arenie międzynarodowej. Właścicielka wydawnictwa Osnova, specjalizującego się w literaturze faktu.

Dzięki swojej wizji, determinacji i pasji skutecznie łączy świat biznesu z kulturą, stając się przykładem nowoczesnego mecenatu opartego na odpowiedzialności społecznej, wrażliwości i szacunku dla dziedzictwa.

Pokaż zdjęcie 1 z galerii. Pokaż zdjęcie 2 z galerii. Pokaż zdjęcie 3 z galerii.