Wiele firm nie odczuwa korzyści z przyspieszonej legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców

Przyspieszone ścieżki legalizacji pobytu i pracy dla zagranicznych specjalistów oraz ich rodzin funkcjonują m.in. w Finlandii, Holandii i Wielkiej Brytanii. W Polsce system fast track obowiązuje od czerwca tego roku, jednak obejmuje jedynie wąską grupę firm i wybrane profesje. W praktyce oznacza to, że wiele przedsiębiorstw wciąż nie odczuwa realnych korzyści z wprowadzonych ułatwień.

Konfederacja Lewiatan przygotowała ekspertyzę dotyczącą działania procedury fast track w Finlandii, Holandii i Wielkiej Brytanii. Analiza pokazuje, że choć wszystkie trzy kraje dążą do przyspieszenia legalizacji pracy cudzoziemców, ich rozwiązania różnią się zakresem, konstrukcją i podstawą prawną.

Finlandia uruchomiła fast track w 2022 r. dla wysoce wykwalifikowanych pracowników i ich rodzin. Decyzje mają zapaść w ciągu dwóch tygodni, a wnioskodawcy mogą otrzymać wizę D umożliwiającą szybki wjazd. System działa sprawnie, choć krótkie terminy są wyzwaniem, a większe obciążenie administracji spowolniło inne typy postępowań.

Holandia opiera się na systemie "uznanych sponsorów", którzy jako zaufani pracodawcy korzystają z uproszczonych procedur. Wnioski rozpatrywane są tu zwykle w ok. dwa tygodnie. Z tego trybu korzystają m.in. wysoko wykwalifikowani specjaliści, posiadacze Niebieskiej Karty UE i pracownicy przenoszeni wewnątrz firm. W 2023 r. wydano tą drogą prawie 13 tys. zezwoleń. MŚP krytykują koszty i obowiązki administracyjne, choć programy pilotażowe dla startupów częściowo je łagodzą.

Wielka Brytania stosuje model komercyjny. Wnioskodawcy mogą wykupić usługi "Priority" i "Super Priority", które skracają czas decyzji odpowiednio do pięciu dni lub 24 godzin. System jest elastyczny, ale przy dodatkowych kontrolach mogą pojawiać się opóźnienia.

Wnioski z analizy są jasne: Finlandia stawia na selekcję i szybkie terminy, Holandia - na partnerski model oparty na zaufaniu, a Wielka Brytania - na płatną szybką ścieżkę. Każde z tych rozwiązań odzwierciedla inne priorytety, ale wszystkie mają jeden cel: ułatwić pozyskiwanie wysoko wykwalifikowanych pracowników.

W Polsce, od 1 czerwca br. przyspieszona procedura rozpatrywania wniosków o zezwolenie na pracę obejmuje jedynie wybrane firmy. Fast track przewidziano dla przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym dla gospodarki. Te same kryteria obowiązują również przy wydawaniu wiz oraz zezwoleń na pobyt czasowy i pracę.

- Obecny kształt przepisów dotyczących procedury fast track faworyzuje beneficjentów wybranych programów rządowych, jednocześnie ograniczając dostęp do tego rozwiązania firmom o stabilnych modelach biznesowych i realnym wkładzie w rozwój gospodarczy. Zasadne jest zatem wypracowanie mechanizmów, które w większym stopniu wspierałyby przedsiębiorców działających w zawodach deficytowych lub podmiotów regularnie i w sposób zgodny z prawem generujących istotne wpływy do budżetu państwa, przy równoczesnym zapewnieniu transparentnych zasad i pełnej legalności zatrudnienia cudzoziemców. Przygotowana analiza może stanowić wartościowy punkt odniesienia przy projektowaniu przepisów usprawniających proces legalizacji zatrudnienia cudzoziemców, co w konsekwencji mogłoby przełożyć się na zwiększenie konkurencyjności polskich firm oraz ich rozwój - mówi Nadia Winiarska, ekspertka Konfederacji Lewiatan

Pobierz ekspertyzę Procedura Fast Track - przyspieszona legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców w firmach.

Ekspertyza została przygotowana w ramach projektu pt. "Obserwatorium DEI". Projekt realizowany w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.

Konfederacja Lewiatan